2784385
2930277
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
2931270
2784397
Το Ψυχόδραμα είναι μια ομαδική μέθοδος προσωπικής ανάπτυξης, αυτογνωσίας και θεραπείας που ενθαρρύνει τη συναισθηματική έκφραση και τον αυθορμητισμό. Αποτελεί μια τεχνική διερεύνησης του ανθρώπινου ψυχισμού, στην οποία οι συμμετέχοντες δραματοποιούν, δηλαδή αναπαριστούν θεατρικά, γεγονότα από τις ζωές τους αντί να μιλούν απλώς γι αυτά. Με το ψυχόδραμα μπορούν να ειδωθούν με μια δημιουργική ματιά, γεγονότα του παρελθόντος και του μέλλοντος, εσωτερικά τοπία, φαντασιώσεις, όνειρα, συναισθήματα , ανεκπλήρωτες συναντήσεις με ανθρώπους, αισθήσεις και σκέψεις που σχετίζονται με την υποκειμενική πραγματικότητα που ο κάθε άνθρωπος βιώνει. Το ψυχόδραμα δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο υγιές μέρος της προσωπικότητας μέσα από τον αυθορμητισμό, το χιούμορ και το παιχνίδι. Έτσι δημιουργείται ένα θετικό όραμα, φανερώνονται κρυμμένες ικανότητες και αποκαλύπτονται νέοι ρόλοι στη ζωή. Οι εφαρμογές του είναι αναρίθμητες και τα ευεργετήματά του ποικίλα. Το ψυχόδραμα είναι ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία δουλειάς με το σώμα και την ψυχή. Αυτό μαρτυρά και η ονομασία του που σημαίνει «η ψυχή σε δράση».
Η μέθοδος αυτή ανακαλύφθηκε από τον ψυχίατρο και σκηνοθέτη Jacob L. Moreno (1889-1974) ο οποίος δημιούργησε το 1922 στην Βιέννη ένα μικρό πειραματικό θέατρο, το Stegreiftheater (θέατρο του αυθορμητισμού ή «αυτοσχέδιο θέατρο»), όπου εξερεύνησε την θεατρική-θεραπευτική προσέγγισή του, όπου ηθοποιοί και θεατές αναπαριστούσαν γεγονότα ή καταστάσεις της επικαιρότητας, σε μια παράσταση που αποτελούσε ταυτόχρονα τόσο ομαδικό παιχνίδι όσο και θεραπευτική συνεδρία. Το 1925 ο J.L.Moreno στη Νέα Υόρκη δημιούργησε ένα θέατρο για τη μελέτη του ψυχοδράματος, το “BeaconTheater”. Ασκούσε την Ψυχιατρική και συγχρόνως οργάνωνε αυτοσχέδιες θεατρικές ομάδες, στις οποίες έπαιζε τον ρόλο του παρατηρητή και του συντονιστή, εμβαθύνοντας στον τρόπο που αναπτύσσονται οι ανθρώπινες σχέσεις. Όλη του η προσπάθεια τον οδήγησε στο να επινοήσει και να εξελίξει μια νέα επιστήμη. Ο J. L. Moreno υπήρξε συντονιστής τόσο θεατρικών όσο και ψυχοδραματικών ομάδων που βασίζονταν στην αυθορμητικότητα και τον αυτοσχεδιασμό. Η απάντηση του στον γνωστό μας Φρόιντ ήταν «Εγώ ξεκινάω από εκεί που εσύ σταματάς. Εσύ αναλύεις τα όνειρά τους. Εγώ προσπαθώ να τους δώσω κουράγιο να ονειρευτούν ξανά!»
Η κοινωνιομετρία είναι κομμάτι της ψυχοδραματικής διαδικασίας και επίσης εμπνευστής της είναι ο J. L. Moreno. (1934). Αποτελείται από διάφορες τεχνικές με τις οποίες διαπιστώνονται και μελετώνται οι διαπρoσωπικές σχέσεις ανάμεσα στα μέλη μιας κοινωνικής ομάδας. Η εφαρμογή της κοινωνιομετρίας μας βοηθάει να δούμε τις δυναμικές των σχέσεων και την πραγματική δομή της ομάδας. Την αμοιβαία αποδοχή, την απώθηση ή την έλξη μελών, τις μικροομάδες που οργανικά υπάρχουν, και άλλα στοιχεία που φανερώνουν αλήθειες, τάσεις, προτιμήσεις, καταγωγή, στόχους κλπ για τη σύσταση της κάθε ομάδας. Η κοινωνιομετρία αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο στο δρόμο προς την αυτογνωσία μέσα στην ομάδα. Κοινωνιομετρικές τεχνικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε ατομικές ψυχοδραματικές συναντήσεις.
Το κοινωνιόδραμα είναι μια προσέγγιση παρέμβασης που εμπνεύστηκε επίσης ο J.L. Moreno ως μια μορφή έρευνας δράσης. Χρησιμοποιείται ως διαγνωστικό αλλά και ως θεραπευτικό εργαλείο για τη θεραπεία της κοινωνίας. Ο Moreno επινόησε τον όρο «Sociatry» δηλαδή «Κοινωνιοιατρική» για να ορίσει την τέχνη αυτήν που μπορεί δυνητικά να θεραπεύσει την κοινωνία μέσω του Κοινωνιοδράματος. Αυτή η προσέγγιση, για την ανάλυση και την αντιμετώπιση κοινωνικών θεμάτων, χρησιμοποιεί τις ψυχοδραματικές τεχνικές αλλά αντί να έχει ένα άτομο ως πρωταγωνιστή χρησιμοποιεί μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων. Σε μια κοινωνικοδραματική αναπαράσταση θα μπορούσαμε να έχουμε συγκεκριμένες ομάδες της κοινωνίας που αλληλεπιδρούν η μια με την άλλη, εμφανίζοντας όλες τις κρυφές δυναμικές που ενυπάρχουν μέσα σε μια ομάδα και συγχρόνως αναμεταξύ των ομάδων, δίνοντας φωνή σε όλες τις ανείπωτες αλήθειες και εξερευνώντας σε βάθος με αυθόρμητους αυτοσχεδιασμούς όλες τις αξίες, τα ερωτήματα και τις ελπίδες ορισμένων κοινωνικών κατηγοριών.
Η εκφραστική θεραπέια μέσω τεχνών είναι μια μη κατευθυντική παρέμβαση που εμπνέει την δημιουργική έκφραση για να βοηθήσει τους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν δύσκολα ζητήματα και να συναντήσουν τον εαυτό τους σε πολλά επίπεδα. Τα ανθρώπινα όντα έχουν χρησιμοποιήσει τις εκφραστικές τέχνες ως θεραπευτικές μεθόδους από την αρχαιότητα (Malchiodi, 2020). Οι πελάτες καλούνται να χρησιμοποιήσουν πολλές μορφές δημιουργικών τεχνών για να εκφραστούν όπως φαντασία, ενεργή συμμετοχή, αφήγηση, σχέδιο, κίνηση, τραγούδι ή γλυπτική. Ακολουθώντας τις αρχές του δασκάλου μας Avi Goren Bar χρησιμοποιούμε έναν δημιουργικό άξονα και μια διαγνωστική σκέψη που βασίζεται σε πολλές θεραπευτικές προσεγγίσεις όπως την Γιουνγιανή, τις Αντικειμενοτρόπες σχέσεις, την Gestalt και την Art therapy.
Ονομάζεται αλλιώς προγονική θεραπεία και έχει να κάνει με το να αποκαταστήσει την τάξη διαγενεαλογικά μέσα στο οικογενειακό σύστημα. Oι οικογενειακές κληρονομιές παίζουν κύριο ρόλο στην δημιουργία ψυχοσωματικών συμπτωμάτων και μπορούν να προκαλέσουν επαναλαμβανόμενα πρότυπα συμπεριφορών. Μέσα από τεχνικές όπως το σύνδρομο γενεθλίων, η αόρατη πίστη κ.α. επαναλαμβάνονται γεγονότα περνώντας από τη μια γενιά στην άλλη. Το σενάριο της ζωής των μελλοντικών γενεών είναι γραμμένο με πρώτη ύλη το σενάριο της ζωής των προγόνων. Η διαγενεαλογική θεραπεία είναι ένας τρόπος να σπάσει ο κύκλος «του αίματος» και η επανάληψη του τραύματος.Το Γενοκοινωνιόγραμμα είναι μια εκπληκτική τεχνική διερεύνησης «παθών» και τραυμάτων που επαναλαμβάνονται μέσα στο οικογενειακό δέντρο. Με την εφαρμογή του, μπορούμε να έχουμε πρόσβαση σε «οικογενειακά μυστικά» που βοηθούν το άτομο να δημιουργήσει ένα διαφορετικό παρόν σε αντίθεση με το «δύσκολο» παρελθόν που κληρονόμησε. Το Γενοκοινωνιόγραμμα μελετήθηκε και αναπτύχθηκε από την Anne Ancelin Schützenberger και είναι μια εμβάθυνση, εξέλιξη και σύνθεση του γενεογράμματος και του κοινωνιογράμματος.
Ήταν γαλλίδα ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια με ρώσικες ρίζες. Στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ήταν μέρος της Γαλλικής αντίστασης. Υπήρξε μαθήτρια του Μορένο, ιδρυτή του ψυχοδράματος. Δούλεψε με τον Καρλ Ρότζερς, και τον Φρανσουαζ Ντολτο.Το 1973 έγινε συνιδρύτρια του International Association of Group Psychotherapy (IAGP) και έγινε η πρώτη γενική γραμματέας και αντιπρόεδρος. Το 1989 ίδρυσε την École Française de Psychodrame (Γαλλική σχολή Ψυχοδράματος). Από το 1967 ήταν η διευθύντρια της έρευνας κοινωνικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νίκαιας. Αφιέρωσε τη ζωή της στη διαγενεαλογική θεραπεία μέσω του Ψυχοδράματος και ανέπτυξε το Γενοκοινωνιόγραμμα συγγράφοντας αναρίθμητα άρθρα και βιβλία. Τα βιβλία της έχουν μεταφραστεί παγκοσμίως. Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 99 χρονών αφήνοντας πίσω της μια σπουδαία πνευματική κληρονομιά. Η σχολή της διαγενεαλογικής θεραπείας της λειτουργεί μέχρι σήμερα με μαθητές από όλο τον κόσμο.
Έχουμε όλοι ακούσει για την περίφημη επιγραφή «γνῶθι σαὐτόν» που ήταν γραμμένη επάνω από την κεντρική είσοδο του Μαντείου των Δελφών. Αυτός ήταν ένας τρόπος με τον οποίον ο θεός Απόλλωνας προέτρεπε τους ανθρώπους που περνούσαν την πύλη του ναού, να ασχοληθούν με τον εαυτό τους, κοιτώντας τον εσωτερικό τους κόσμο ώστε να ανακαλύψουν το πραγματικό τους πρόσωπο. Ανακαλύπτοντας κάτι καινούριο για τον εαυτό μας, μαθαίνουμε ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος που ζει μέσα μας. Όπως λέει και ο Σωκράτης όλοι οι άνθρωποι βρισκόμαστε σε άγνοια γιατί νομίζουμε πρώτον ότι είμαστε βέβαιοι για οτιδήποτε γνωρίζουμε, ακόμα και για τον εαυτό μας και δεύτερον ότι γνωρίζουμε ακριβώς πώς είναι ο κόσμος και η ζωή; Κάνοντας αυτογνωσία, θεραπεύω το βλέμμα μου προς τον εαυτό μου, γίνομαι περισσότερο παρόν στη ζωή μου, βρίσκω τη δύναμή μου, ανακαλύπτω τη δυνατότητά μου, αποκτώ επίγνωση του ποιος είμαι στην πραγματικότητα και όχι ποιος νομίζω ή θέλω να πιστεύω ότι είμαι. Αυτόματα αλλάζει η ζωή μου, η αυτοπεποίθησή μου, η αίσθηση του κενού και του ανικανοποίητου. Η καθημερινή ζωή αποκτά καινούριο νόημα γιατί έρχομαι σε επαφή με τις πραγματικές επιθυμίες και ανάγκες. Ακολουθώντας το αυτογνωσιακό μονοπάτι που είναι ουσιαστική θεραπεία ψυχής, δίνω στον εαυτό μου την ευκαιρία να πραγματώσει τη δυνατότητά του.
Ας ξεκινήσουμε από το μυστήριο Θήτα. Από αυτό το γράμμα που ξεκινούν οι λέξεις - Θεός, Θαύμα, Θύω, Θέατρο, Θεραπεία. Το Θ είναι το ιερό αυτό γράμμα που συνδέει όλες τις λέξεις που έχουν να κάνουν με την ανθρώπινη δύναμη. Στη λέξη Θεός το Θήτα ακολουθείται από δύο βραχέα φωνήεντα. Από την ίδια συλλαβή (Θε) ξεκινούν και οι λέξεις Θέατρο και Θεραπεία. Στην αρχαία ελληνική σκέψη και οι τρεις αυτές έννοιες είναι απόλυτα συνδεδεμένες. Απαραίτητο συστατικό της θεραπείας ήταν η συνέργεια του Θεού μέσα από την ιεροτελεστία και την μυσταγωγία. Στα θεραπευτικά κέντρα, τα Ασκληπιεία που ήταν οι χώροι λατρείας, υπήρχαν αμφιθέατρα όπου οι μουσικές, οι χορευτικές και οι θεατρικές παραστάσεις αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπευτικής διαδικασίας. Οι πρόγονοί μας αντιμετώπιζαν ως μία ολότητα το νου, το σώμα και την ψυχή και αυτό φαίνεται και από την κοινή ρίζα των παραπάνω λέξεων. Υπάρχουν πολλές εικασίες για την ετυμολογία της λέξης ΘΕΟΣ, καμία όμως δεν είναι βέβαιη. Σύμφωνα με την επικρατέστερη προέρχεται από τη λέξη θεώμαι, δηλαδή ο θεός είναι ο παν(τ)επόπτης, ο πανθορών. Από το ίδιο ρήμα ετυμολογείται και το ΘΕΑΤΡΟ. Το ρήμα αυτό παρότι έχει ως αφετηρία την έννοια του κοιτάζω είναι διαφορετικό από αυτό. Τα ρήματα βλέπω, κοιτάζω, παρατηρώ είναι ενεργητικής φωνής και αναφέρονται σε μία ενέργεια που στρέφεται προς ένα αντικείμενο έξω από το άτομο που ενεργεί.Αντίθετα το ρήμα θεώμαι είναι παθητικής φωνής. Αναφέρεται σε μία ενέργεια που έχει ως αφετηρία τη θέαση, όμως τη στρέφει εντός του υποκειμένου δίνοντάς της μια βαθύτερη έννοια, η οποία συμπεριλαμβάνει και τον εσωτερικό κόσμο του θεατή, έτσι η θέαση είναι πιο εσωτερική. Πράγματι το αρχαίο ελληνικό θέατρο με τέτοιες ποιότητες διαμορφώθηκε και λειτουργούσε. Σε αυτό το σημείο συνδέεται με τη θεραπεία. Επίσης στη σκέψη των αρχαίων σημαντική στη θεραπευτική διαδικασία ήταν η ηπιότητα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως η σύζυγος του θεραπευτή θεού Ασκληπιού, λεγόταν Ηπιόνη. Η ετυμολογία της λέξης Ασκληπιός είναι δυσεύρετη. Αναλύοντας όμως την ηχητική ακολουθία των γραμμάτων, ανακαλύπτουμε τα εξής:Στην αρχή είναι το Άλφα, ακολουθεί το ηχητικό σκοτεινό –σκ-, έπειτα το Λάμδα (της ροής)και καταλήγει στο-ηπιος. Άρα ξεκινάμε από την αρχή, για να διανύσουμε το σκοτάδι μας, για να πλεύσουμε μέσα από αυτό και αφού το αναγνωρίσουμε και το διαχειριστούμε, μπορούμε να καταλήξουμε στην ηρεμία και στην ηπιότητα (όπως η Ηπιόνη).
Θεός (Κατά τόν Πλάτωνα ἀπ’ τό θέω) Κατ’ ἄλλους ἀπ’ τή ρίζα θεσἤ τίθημι
Θεῖος (Θεϊκός)
Θεραπεύω (ὑπηρετῶ, περιποιοῦμαι, φροντίζω)
Θεραπεία (ὑπηρεσία)
Θεράπων (ὑπηρέτης, ἀκόλουθος)
Θεράπαινα καί Θεραπαινίς (ὑπηρέτρια)
Θέατρον (Ἀπ’ τό θεάομαι-ῶμαι) αλλά και θεῖον - ἰατρεῖον
Θέα (ὄψη). Ἀπό ρίζα θαF- τοῦ θάομαι
Θεάομαι-ῶμαι (βλέπω, παρατηρῶ). Ἄλλος τύπος τοῦ θάομαι (ἐκπλήσσομαι).
Θύω (προσφέρω θυσία)
Θαῦμα. Ἀπό ρίζα θαF / θαυ τοῦ θεάομαι-θεῶμαι.
Η λέξη ψυχή σημαίνει πνοή και πνεῦμα. Ερχεται από το Ψύχω (ψυχ+ω) που σημαίνει φυσῶ, δροσίζω, παγώνω. Η λέξη αυτή ξεκινάει από το γράμμα Ψι. Αυτό μας θυμίζει τη στάση από τα πήλινα αγαλματίδια των μυκηναϊκών θεοτήτων. Ένα ευθύγραμμο σώμα σε όρθια θέση με κλειστά σκέλη, με ανοικτούς βραχίονες προς τον ουρανό. Εάν το Ψι ειδωμένο μεταφορικά και μορφολογικά είναι το άνοιγμα προς το σύμπαν, το Ύψιλον μπορεί να είναι η στάση της αποδοχής, της πρόσληψης, ως ένα ανάποδο τριγωνικό σχήμα που συγκλίνει προς το σώμα. Το Χι μπορεί να είναι η απόλυτη έκταση του σώματος, των χεριών και των ποδιών σε όρθια στάση και το Ήτα αποτελεί τη θέση της ισορροπίας και της συμμετρίας. Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω ποιοτήτων, δηλαδή το να είμαι ανοιχτός, αποδεκτικός, ευγνώμων και σταθερός, μας αποκαλύπτει την υγιή μας ύπαρξη.
Κύριο ρόλο στο ψυχόδραμα παίζει η τελετουργία. Η ψυχοδραματική τελετουργία έχει τις ρίζες της σε αρχαία μυστήρια όπως τα Ελευσίνια και τα Καβείρια μυστήρια, τα Αφρικανικά αρχετυπικά δρώμενα και τις Σαμανικές τελετές. Πολλά είναι τα στοιχεία που μας θυμίζουν μυσταγωγικές τελετές. Οι Σαμάνοι θεραπευτές μοιάζουν με τους ηθοποιούς και ξέρουν να τραγουδούν, να χορεύουν και να αυτοσχεδιάζουν. Επίσης είναι εκπαιδευμένοι στο να κατοικούνται από άλλα πνεύματα, χαρακτήρες, ρόλους και είναι μεσολαβητές-ενδιάμεσοι ανάμεσα σε διαφορετικές διαστάσεις (Schechner, 1973, Cole, 1975,Schmidt, 1987). Και οι δύο ξέρουν πώς να χρησιμοποιούν τη φαντασία τους και είναι ειδικοί στο να ταξιδεύουν σε έναν άλλο κόσμο, αυτόν του παιχνιδιού, παραμένοντας σε επαφή με το εδώ και τώρα. (Cole, 1975,Harner & Doore, 1987, Achterberg, 1987). Για να συμβεί η μεταμόρφωση, η μεταφορά, ο Σαμάνος όπως και ο ηθοποιός χρειάζεται να βρεθεί σε ένα διαφορετικό επίπεδο επίγνωσης-συνείδησης, δηλαδή σε μια αφυπνισμένη κατάσταση. Τότε αποταυτίζονται από το «εγώ» και γίνονται διάφανοι για να τους διαπεράσει ένα θεραπευτικό μήνυμα. Και οι δυο ξέρουν να υπάρχουν σε αυτήν την μετα-κατάσταση δημιουργώντας το γεφύρωμα δυο κόσμων. Οι Σαμάνοι είναι άμεσα θεραπευτές ενώ οι ηθοποιοί έμμεσα. Και οι δυο γνωρίζουν πως η αναπαράσταση σε συνδυασμό με την ενεργοποίηση της φαντασίας έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Αυτή είναι η βασική διαφορά του ψυχοδράματος από προσεγγίσεις που αφορούν τη γνωστική διαδικασία. Η μέθοδος εμπεριέχει το σώμα, το πνεύμα, την κίνηση, το νιώσιμο και την σκέψη, την επιθυμία, την φαντασία και τη δημιουργία σε ένα ζεστό, ασφαλές πλαίσιο μιας συνάντησης που μοιάζει με μυστική ιεροτελεστία.
Η δημιουργική εποπτεία γίνεται από πιστοποιημένους δημιουργικούς επόπτες και η φιλοσοφία της εμπεριέχει την χρήση κάθε είδους δημιουργικής προσέγγισης, όπως αφήγηση ιστοριών, ποίηση, αναφορές σε ταινίες, playmobil, ζωγραφική, μουσική, γλυπτική, τεχνικές θεάτρου playback, ψυχόδραμα, χοροθεραπεία, εκφραστική θεραπεία τέχνης, δραματοθεραπεία, δημιουργικό οραματισμό κ.α. κατά την εποπτική διαδικασία ψυχοθεραπευτών. Η δύναμη της φαντασίας και της δημιουργικότητας μας συνδέει με το παρελθόν, υπενθυμίζοντάς μας εποχές που οι δυνατότητές μας ήταν απεριόριστες, αυθόρμητες και ζωντανές καθώς κοιτούσαμε με έκπληξη το θαύμα που ονομάζεται Κόσμος να ξεδιπλώνεται μπροστά μας. Όπως αναφέρει ο Mooli Lahad στο βιβλίο του "Δημιουργική εποπτεία" ως δημιουργικοί επόπτες πρέπει να ακούμε τους εποπτευόμενους σαν να είμαστε πέντε χρονών, να μπορούμε να ανοίγουμε την καρδιά και τα αυτιά μας, να αναρωτιόμαστε τι κρύβεται πίσω από τις σιωπές σκεπτόμενοι καλλιτεχνικά, να μην κάνουμε ερμηνείες και να να μπορούμε να είμαστε συνεχώς αμφισβητούμενοι δαμάζοντας την κρίσιμη πλευρά του μυαλού μας. Μέσα από την παραπάνω περιγραφή μπορεί κανείς να διακρίνει ότι η δημιουργική εποπτεία είναι πολύ διαφορετική από την απλή κλασική εποπτεία καθώς παρέχει πολλά εργαλεία όχι μόνο από τον χώρο της επιστήμης αλλά και των τεχνών φέρνοντας νέες προοπτικές στην εποπτική διαδικασία.
2784410
2784148